MESLEKLERİ KORUYARAK BELGELENDİRMEK!

Nesillerden nesillere aktarılarak devam eden ve yeni gelişen teknoloji ile oluşan meslek sahipleri ve küçük esnaf adeta toplumun eli ayağıdır. Sahada çok gösterişli tarzları, halleri yoktur ama sahne gerisinde toplumu rahatlatan “kahramanlardır. Ülkemizde yaklaşık olarak da 400' den fazla meslek grupları vardır.

Ülkemizde mesleki eğitimin ortaya çıkışı ve gelişimini incelediğimizde, 19.06.1986 tarihinde “3308 sayılı Mesleki Eğitim Kanunu” yürürlüğe girmesiyle başlamıştır. Bu kanunun amacı “Çırak, Kalfa ve Ustaların eğitimi ile okullarda ve işletmelerde yapılacak mesleki eğitime ilişkin esasları düzenlemek” olarak belirtilmiş ve yürürlüğe konulmuştur.

Mesleki Yeterlilik Kurumu Kanunu meslek standartlarını temel alarak, teknik ve meslekî alanlarda ulusal yeterliliklerin esaslarını belirlemek; denetim, ölçme ve değerlendirme, belgelendirme ve sertifikalandırmaya ilişkin faaliyetleri yürütmek üzere 21 Eylül 2006 tarihli ve 5544 sayılı "Mesleki Yeterlilik Kurumu Kanunu" ile kuruldu.

"Tehlikeli" ve "çok tehlikeli" sınıftaki mesleklerde iş kazaları hususunda ülkemizde işçilik faaliyetlerinde ne yazık ki Avrupa birincisiyiz. Onun için ülkemizde 26.05.2016 tarihinde ilk kez başlayan belgelendirme çalışma zorunluluğu meslek risklerine göre sayısı artarak devam etmektedir. Yeni düzenlemeyle 40 meslek için yeterlilik belgesi zorunluluğu getirildi. Önce 143 olan bu meslekler bununla birlikte 183 çıkmış oldu.

Bu iş güvenliği ve insan kaynakları açısından memnuniyet vericidir. Ancak bazı alt yapıları daha iyi hale getirilmelidir. Çünkü sadece “belge almak” sanatkârı yetiştirmez! Ataların tabiri ile “hem alaylı, hem kışlalı” olmalıdır. Yani teorik ile pratik birbirine mütenasip olmalıdır. Mesleklerin devamı ancak o zaman sürdürülmesi sağlanır.

Arabayı “süren ehliyet” değildir; sürücüye arabayı sürdüren “bilgiyi kanıtlayan ehliyet” olmalıdır!

MYK Mesleki Yeterlilik Belgeleri, Mesleki Yeterlilik Kurumunun yetkilendirdiği Belgelendirme Kuruluşları tarafından yapılan sınavlar sonucunda başarılı olan kişilere belirli bir süreler için (3 yıl... 5 yıl vb.) verilmektedir.

Tabiplik, diş hekimliği, hemşirelik, ebelik, eczacılık, veterinerlik, mimarlık (Avrupa Birliği'nde otomatik tanınma kapsamında yer alan meslekler), mühendislik mesleği ile en az lisans düzeyinde öğrenimi gerektiren ve mesleğe giriş şartları kanunla düzenlenmiş olan meslekler bu kapsamın dışındadır; bunların dışındaki tüm meslekler için mesleki yeterlilik belgesi geçerlidir.

Bunların ise 1’den 6’e kadar Seviyeleri vardır. Sanatkârları en çok ilgilendiren seviyeler ilk dörde girenler dir. Tahsil (öğrenim) durumlarına göre şöyledir:

1. Seviye: Okur Yazar Belgesi sahipleri,

2. Seviye: Yetişkinler 2. Kademe Eğitimi Başarı Belgesi/ 2. Seviye Kurs Bitirme Belgesi

3.Seviye: Kalfalık Belgesi/ 3. Seviye Kurs Bitirme Belgesi

4. Seviye: Lise Diploması/ Mesleki ve Teknik Eğitim, Güzel Sanatlar ve Spor/ Ustalık Belgesi/ 4. Seviye Kurs Bitirme Belgesi

5. Seviye: Ön Lisans Diploması Genel ve Teknik

6. Seviye: Lisans Diploması şeklindedir.

Geniş Bilgi ve hangi mesleklere Mesleki Yeterlilik Belgesi istendiği, alma şart ve yetkili kurumlarla ilgili tüm bilgiler kurumun https://www.myk.gov.tr adresinden ulaşılabilir.

Gözlemlere baktığımız kadarı ile bu belgelendirme sayesinde iş kazalarında bir iyileşme olduğu müşahede ediliyor.

Bahse konu ile ilgili MYK yeterlilik belgesi şartı getirilen bazı meslekler bazıları şunlardır:

“Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığınca, aralarında, elektrik tesisatçısı, elektrik ve doğalgaz sayaç sökme-takma elemanları, çimento üretim elemanı, tıbbi atık toplayıcısı, mermer doğaltaş ocakçısı ve yer altı hazırlık işçisinin de olduğu 40 meslek için yeterlilik belgesi zorunluluğu getirildi. Yeni eklenen 40 meslekle birlikte, "tehlikeli" ve "çok tehlikeli" sınıfta olup Mesleki Yeterlilik Belgesi zorunluluğuna sahip meslek sayısı 183'e yükseldi. 10 Nisan 2021 tarihinden itibaren bu meslek dallarında çalışanlar için belge zorunlu hale getirildi.

BUGÜNE KADAR SINAV VE BELGE İÇİN 1 MİLYAR 120 MİLYON LİRA ÖDENMİŞ

Çalışanlara ilave mali yük getirmeyen belge zorunluluğunda, sınav ve belgelendirme ücretleri, İşsizlik Sigortası Fonundan karşılanıyor. Bu kapsamda, bugüne kadar 1 milyon 200 bin belgeli çalışan için toplam 1 milyar 120 milyon 574 bin lira ödeme yapıldı.

MYK, Nisan 2021 itibarıyla 1 milyon 366 bini, belge zorunluluğu bulunan mesleklerde olmak üzere 1 milyon 575 bin çalışana Mesleki Yeterlilik Belgesi verdi.” (Haber Ajansları, 11.04.2021)

Bugün meslek öğrenecek çırak bulamayan sanatkârların 45-60 yaş aralığındaki temsilcileri bittiğinde yeni sanatkârlar bulabilmek için “çıra, (mumla) ile arama” durumuna gelinecektir.

Onun için Mesleki Yeterlilik Belgesi ile beraber zorunlu 8 +4 yıllık eğitimden sonra mesleğe yönlendirme yolu açılmalı ve tahsilini “açık mesleki alanda üniversite eğitimi ” yolunda açılarak devam edebilme planlaması yapılmalıdır. Gençler işletmelerde istihdama yönelecek, işsizler ordusu azalacak. Ama burslarla desteklenmeli, öğrenci haklarından eksiksiz yararlanması sağlanmalıdır.

Yeni belge zorunluluğu kararı istihdamı düşürmeden uygulanması ekonomiye katkı sağlayacak ve iş kazalarının azalmasına vesile olacaktır.

İnanıyoruz ki; meslekler fiili olarak korunarak “belgelendirmenin” gelecek topluma verilecek en güzel miras özelliğini taşıyacaktır! 19.04.2021. Makale-1

Ustalara, Kalfalara ve Çıraklara selam ve sevgilerle sağlıcakla kalın.

Sayın; Dr. Musa TUNCAY

İş Geliştirme Montörü/Danışmanı hocamıza katkılarından dolayı teşekkür ederim.